O potrzebie tabu w sztuce nowych mediów : od rytuału przejścia do ustanawiania agendy

The paper aims at tackling the problem which manifests itself intensely in new media art, interactive art, and bioart in particular; precisely, as artists challenge various barriers and limits affecting social, spiritual, and bodily life of the contemporary human being, the recipient‑interactor, paradoxically, tends to long for taboo, sacrum, and beauty. Consequently, diverse strategies and activities undertaken by the cultural institutions - on the example of Ars Electronica festival in Linz - are analysed. Following this, the paper poses a hypothesis that what is in fact tabooed is the role of the organisation introducing new media trends and holding events concerning them; Ars Electronica is not only an institution oriented at research, and cultural and artistic practices, but also one which serves educational, entertaining, and business purposes. In fact, it is a gatekeeper transmitting messages, a stimulant to investigations and artistic activities, and a trendsetter cultivating pro‑technological attitudes and mass fashions, such as: participating in social media, cyberactivism, accepting technological extensions of the body and genetic modifications. The paper ponders upon the possibility of applying the agenda‑setting theory to the institutions which operate on the intersection of art, science, education, industry, and promotion of new technologies. The analysis proposed - concerning cultural taboo - is also broadly related to the issues of the anthropological perspective and understanding taboos in oral cultures, since it is a taboo which provides a significant context for contemporary cyberculture; a taboo, after all, is perceived as secondary orality, to use Walter J. Ong’s term

SGLT-2 inhibitors as adjunctive to insulin therapy in type 1 diabetes

The absolute insulin deficiency that occurs in type 1 diabetes mellitus (T1DM) is associated with the need for intensive functional insulin therapy as the only appropriate treatment model. In the recent years, introduction of new classes of glucose-lowering drugs has led to an increasing interest in adjunct therapies for T1DM. These therapies are designed to support exogenous insulin therapy in achieving the therapeutic goal while reducing the risk of hypoglycaemia and exerting a beneficial effect on body weight. One potential therapeutic option are sodium-glucose co-transporter 2 (SGLT-2) inhibitors. In the present paper, we reviewed the current clinical research on SGLT-2 inhibitors as add-on therapy to insulin in patients with T1DM. This therapy modification contributes to an improvement in metabolic control without increasing the risk of severe hypoglycaemia and with a beneficial effect on body weight, translating to improved compliance, quality of life, and patient satisfaction with treatment. However, due to possible adverse effects including euglycaemic diabetic ketoacidosis, the decision to use SGLT-2 inhibitors in patients with T1DM should be made with caution, and patients require proper education regarding the prevention and treatment of acidosis

Badania nad kulturą, komunikacją, wiedzą i mediami : wybrane problemy tożsamości dyscypliny

The aim of the article is to present selected problems of the identity of cultural studies, which are now entangled in the study of the interface between culture and technology. The area of cultural studies reflection inevitably extends to research on culture, communication, knowledge and media. While trying to study new media and their impact on contemporary culture, it is necessary to look at how they change the ways of communication, how they shape models of thinking and what knowledge they construct. All this influences the shape of culture at the stage of cyberculture. Following the historical-cultural traces, the author of the article tries to show the sense of looking at the present and the future through categories shaped in the past. Entering into a dialogue with the deliberations of Peter Burke, Rens Bod and Umberto Eco, she tries to capture and show the tensions between attempts to organize, classify, assign cognitive categories and attempts to recategorize knowledge and expand the area of research, which is necessary when, due to its dynamics, the subject of research escapes classical models of cognition. Thus, cultural studies (and cultural studies on the media) are situated as a science that necessarily constructs its identity on interdisciplinary research

Narodziny Nowego Człowieka? Wprowadzenie

"Współczesność należy prawdopodobnie do najciekawszych, najbardziej dynamicznych epok w historii ludzkości. Towarzyszą nam wciąż kolejne rewolucje technologiczne i społeczno-kulturowe. Postępują z nimi widoczne przemiany ludzkiej komunikacji, a także bardziej subtelne metamorfozy percepcji i procesów kognitywnych. (...)" (fragm.

Antropologia jako projekt podróży etycznej. Kolonializm, wyprawy badawcze i turystyka masowa w perspektywie komunikacji międzykulturowej.

Postrzeganie świata podczas podróży może przybierać różne formy w zależności od tego, kim jest podróżnik. Zależy to od wrażliwości i zdolności obserwacyjnych poznającego podmiotu, ale też od rodzaju podróży i roli, jaką w niej pełni. Cel podróży, rozumiany jako destynacja i jako motywacja, może wpływać na intensywność doświadczeń. Spośród szeregu form podróży, jakie opisują socjologowie, w omawianym tu kontekście istotne są przede wszystkim dwie graniczne: turystyka i podróż badawcza [Podemski 2004]. Pierwsza jest często rozpatrywana w kontekście masowej, ustandaryzowanej i niepohamowanej konsumpcji, kolekcjonowania atrakcji i widoków, braku autentyzmu doświadczenia, a także neokolonialnego porządku świata, w którym turysta jest stroną uprzywilejowaną wobec przyjmujących go gospodarzy. Druga, jako spadkobierczyni podróży odkrywczych, jest dla odmiany zarówno w dyskursie naukowym, jak i popularnym waloryzowana pozytywnie, a badacz, niezależnie od swej profesji postrzegany jest jako kontynuator dawnych odkrywców, redukujących białe plamy na mapach.Cel. Celem artykułu jest teoretyczny namysł nad wybranymi aspektami myśli antropologicznej, filozoficznej i kulturoznawczej oraz refleksja nad antropologią jako projektem podróży etycznej i komunikacji międzykulturowej w kontekście historycznym rozwoju dyscypliny i refleksji nad metodami badawczymi oraz figurą Innego, w wymiarze kulturowym, etycznym i komunikacyjnym. Metoda. Analiza i interpretacja tekstów kultury, w tym prac badawczych z zakresu antropologii. Reinterpretacja badań antropologii klasycznej w kontekście teorii podróży. Wyniki. Przeprowadzona analiza pozwala skonstatować, że antropologia jest w istocie projektem etycznej podróży i komunikacji międzykulturowej. Świadczą o tym punkty zwrotne w historii dyscypliny, rozwój jej metod badawczych oraz metarefleksja dotycząca doświadczenia podróży do innej kultury wraz z mitologizowaniem i demitologizowaniem Obcego i badacza w dyskursie naukowym. Analiza problematyki typologii podróżnych, dyskursu kolonialnego i postkolonialnego wraz z usytuowaniem doświadczenia podróży, współobecności i odmienno- ści antropologii i turystyki masowej wykazały, że podróż badawcza pełniła i nadal pełni istotną rolę autodefiniującą dla zachodniego namysłu nad spotkaniem z Innym. Ograniczenia badań i wnioskowania. Badania ograniczone są w sensie historycznym, przynależąc do określonego czasu i dominującego współcześnie postkolonialnego dyskursu naukowego oraz metodologicznie, sytuując się w obrębie paradygmatu badań kulturoznawczych i komunikacyjnych nad turystyką. Oryginalność. Oryginalność pracy wynika z interdyscyplinarnego spojrzenia na kwestie an- tropologicznej podróży badawczej, usytuowania antropologii w kontekście percepcji w podróży, wybranych teorii i filozofii podróży. Dobór przytaczanych koncepcji oraz argumentacja mają charakter autorski. Refleksja nad wymiarem etycznym projektu antropologicznego, który roz- wijał się przez ponad sto lat, ma istotne znaczenie w kontekście rozwoju dyskursu postkolo- nialnego i alternatywnych antropologii „tubylczych”, a także współczesnych przemian komu- nikacji międzykulturowej zachodzących pod wpływem nowych technologii oraz dynamicznych i masowych procesów społecznych związanych z mobilnością przestrzenną i socjokulturową, turystyczną i migracyjną. Rodzaj pracy. Praca teoretyczna.Uniwersytet Śląski w KatowicachBacon F. (1625), Of Travel, [w:] Essays of Francis Bacon. The Essays or Counsels, Civil and Moral, of Francis Ld. Verulam Viscount St. Albans, http://www.authorama.com/book/essays-of-francis-bacon.html (05.05.2018) Benedyktowicz Z. (2000), Portrety „obcego”. Od stereotypu do symbolu, WUJ, Kraków. Buber M. (1992), Ja i Ty. wybór pism filozoficznych, przeł. J. Doktór, Instytut Wydawczniczy PAX, Warszawa. Castañeda C. (1991), Nauki Don Juana. Wiedza Indian z plemienia Yaqui, przeł. A. Szostkiewicz, Dom Wydawniczy Rebis, Kraków. Clifford J. (2000), Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, przeł. E. Dżurak i in, Wyd. KR, Warszawa 2000. Cohen E. (1972), Toward a Sociology of International Tourism. „Social Research”, Vol. 39, no. 1, s. 164-182. JSTOR, www.jstor.org/stable/40970087. Dziekan M.M. (2000), Świat arabski, Chiny i starożytna Mezopotamia w ba- daniach polskiej orientalistyki, [w:] pr. zb. [br. red.], Orient w kulturze polskiej. Materiały z sesji jubileuszowej z okazji 25-lecia Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, 15-16 października 1998, Wyd. Akademickie Dialog, Warszawa, s. 109-116. Edwards E. (2001), Raw Histories. Photographs, Anthropology and Museums, Berg, Oxford. Etounga-Manguelle D. (2003), Czy Afryce potrzebny jest program dostosowa- nia kulturowego?, [w:] Harrison L.E., Huntington S.P., red., Kultura ma znaczenie, przeł. S. Dymczyk, Poznań, s. 127-143. Fanon F. (1985), Wyklęty lud ziemi, przeł. H. Tygielska, PIW, Warszawa. Foucault M. (2002), Archeologia wiedzy, przeł. A. Siemek. Wyd. De Agostini – Altaya, Warszawa. Foucault M. (1998), Nadzorować i karać, przeł. T. Komendant, Wyd. Aletheia, Warszawa. Foucault M. (2005), Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, t. 2, przeł. T. Komendant, Wyd. Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk. Gadamer H.G. (1993), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Kraków. Geertz C. (2005), Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, przeł. D. Wolska. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Global Code of Ethics for Tourism (1999), World Tourist Organization, Santiago 1 October 1999. URL: (13.03.2018). Goffman E. (1981), Człowiek w teatrze życia codziennego, przeł. H. i S. Śpiewakowie, PIW, Warszawa. Goffman E. (2006), Rytuał interakcyjny, przeł. A. Szulżycka, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Gombrich E. (1981), Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia obra- zowego. przeł. J. Zarański, PIW, Warszawa. Hastrup K. (1987), The Challenge of the Unreal – or How Anthropology Comes to Terms with Life, “Culture and History”, Vol. 2 (1), s. 50-62. Heilbrun F. (1998), Around the World. Explorers, travelers and tourists, [w:] Frizot M., red. A New History of Photography, Könnemann, Köln. Hofstede G. (2000), Kultury i organizacje: zaprogramowanie umysłu, przeł. M. Durska, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Huang Y. (2002), Transpacific Displacement. Ethnography, Translation, and Intertextual Travel in Twentieth Century American Literature, University of California Press, Berkeley. Jennings G.R. (2018), Qualitative Research and Tourism Studies, [w:] Cooper Ch., Volo S., Gartner W.C., Scott N., red., The SAGE Handbook of Tourism Management. Theories, Concepts and Disciplinary Approaches to Tourism, 2nd ed., Sage, Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington D.C., Melbourne, s. 5-33. Kartezjusz (Descartes R.) (2008), Rozprawa o metodzie. Rozmyślania nad zasadami filozofii i inne pisma, przeł. T. Boy-Żeleński, I.K. Dworzaczek, W. Dobrzycki, Hachette, Warszawa. Kazimierczak M. (2006), Kodeksy etyczne szansą dla turystyki? „Ido – Ruch dla Kultury: rocznik naukowy”, nr 6, s. 11-20. Kaziemierczak M. (2011), W poszukiwaniu praktycznej filozofii podróży, „Folia Turistica”: „Filozofia podróży i turystyki”, nr 24, s. 11-33. Kerckhove D. de (1996), Powłoka kultury. Odkrywanie nowej elektronicznej rzeczywistości, przeł. W. Sikorski, P. Nowakowski. Wyd. Mikom, Warszawa. Kruszelnicki W. (2010), Antropologia i kolonializm, czyli o kulturowo-politycznym uwikłaniu reprezentacji. „Kultura i Historia” 2010, nr 17. URL: . Kuper A. (2009), Wymyślanie społeczeństwa pierwotnego. Transformacje mitu, przeł. T. Sieczkowski, A. Dąbrowska, WUJ, Kraków. Levinás E. (1998), Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, przeł. M. Kowalska, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Levinás E. (1991), Etyka i nieskończoność. Rozmowy z Philipem Nemo, przeł. B. Opolska-Kokoszka, wst. J. Tischner, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków. Lévi-Strauss C. (1960), Smutek tropików, przeł. A. Steinsberg, PIW, Warszawa. Lippman W. (1922), Public Opinion, McMillan Co., New York. MacCannell D. (2002), Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, przeł. E. Klekot, A. Wieczorkiewicz, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza S.A., Warszawa. Malinowski B. (2000), Współczesna antropologia a rządy Europejczyków w Afryce (1938), [w:] Idem, Kultura i jej przemiany. Dzieła, T. 9, przeł. A. Bydłoń, A. Mach, Warszawa. Malinowski B. (2000), Zmiana kulturowa w teorii i praktyce (1938), [w:] Malinowski B., Kultura i jej przemiany. Dzieła, t. 9, przeł. A. Bydłoń, A. Mach, Warszawa. Mazanec J.A. (2018), Quantitative Research Approaches to Tourism, [w:] The SAGE Handbook of Tourism Management. Theories, Concepts and Disciplinary Approaches to Tourism (2018), Cooper Ch., Volo S., Gartner W.C., Scott N., red., 2nd ed., Sage, Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington D.C., Melbourne, s. 34-50. Mączak A. (1980), Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i XVII wieku, PIW, Warszawa. Mączak A. (2001), Peregrynacje, wojaże, turystyka. Książka i Wiedza, Warszawa. Michałowska M. (2004), Niepewność przedstawienia. Od kamery obskury do współczesnej fotografii, Rabid, Kraków. Mitchell T. (2001), Egipt na wystawie świata, przeł. E. Klekot, PIW, Warszawa. Montaigne M., de (1774), Journal du Voyage de Michel de Montaigne en Italie, par la Suisse et l’Allemagne, en 1580 et 1581, vol. 1-3, avec le notes par M. de Querlon, Le Jay, Rome – Paris, [Internet Archive]. Montaigne, M. de (1957), O doświadczeniu, [w:] Montaigne, M. de, Próby, księga III, przeł. T. Boy-Żeleński, PIW, Warszawa (1580-1588), [Fundacja Nowoczesna Polska, Seria: Wolne lektury, Kraków 2015]. Nash D. (1989), Tourism as a Form of Imperialism, [w:] Smith V.L., red., Hosts and Guests. The Anthropology of Tourism, University of Pennsylvania Press, Philadelphia, s. 37-52. Nelson T.D. (2003), Psychologia uprzedzeń, przeł. A. Nowak, GWP, Gdańsk. Nowak K.: Staropolskie widzenie Orientu. Próba typologii, [w:] pr. zb. [br. red.], Orient w kulturze polskiej. Materiały z sesji jubileuszowej z okazji 25-lecia Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, 15-16 października 1998. Wyd. Akademickie Dialog, Warszawa, s. 97-105. Nuñez T. (1989), Touristic Studies in Anthropological Perspective, [w:] Smith V.L., red., Hosts and Guests. The Anthropology of Tourism, University of Pennsylvania Press, Philadelphia, s. 265-274. Orłowski B. (1999), Technika, Wyd. Ossolineum, Wrocław. Pearce P.L. (1982), The Social Psychology of Tourist Behaviour. International Series in Experimental Social Psychology, Vol. 3, Pergamon Press, Oxford New – York – Toronto – Sydney – Paris – Frankfurt. Podemski K. (2004), Socjologia podróży, Wyd. Nauk. UAM, Poznań. Risse M. (1998), White Knee Socks Versus Photojournalist Vests. Distinguishing Between Travelers and Tourists, [w:] Williams C.T., red., Travel Culture. Essays on What Makes Us Go, Praeger, Westport, s. 41-50. Rojek Ch. (1997), Indexing, Dragging and the Social Construction of Tourist Sights, [w:] Rojek Ch., Urry J., red., Touring Cultures: Transformations of Travel and Theory, Routledge, London 1997. Rugh W.A. (2004), Arab Mass Media: Newspapers, Radio, and Television in Arab Politics, Praeger, Westport. Sabry T. (2005), What is ‘global’ about Arab media? „Global Media and Communication”, no. 1, s. 41-46. Said E.W. (1991), Orientalizm, przeł. W. Kalinowski, wstęp Z. Żygulski jun., PIW, Warszawa. Said E.W. (2002), Za ostatnim niebem. Palestyńczycy, fot. J. Mohr, przeł. M. Lipszyc, Aletheia, Warszawa. Stanisławski K. (1953-1954), Praca aktora nad sobą, przeł. A. Męczyński, PIW, Warszawa, cz. 1 (1953): Praca aktora nad sobą w twórczym procesie przeżywania; cz. 2 (1954): Praca aktora nad sobą w twórczym procesie realizacji. Thompson E.M. (2000), Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm, przeł. A. Sierszulska, Universitas, Kraków. Tokarska-Bakir J. (1995), Dalsze losy syna marnotrawnego. Projekt etnogra- fii nieprzezroczystej, „Konteksty”, nr 1, s. 13-22. Touring Cultures: Transformations of Travel and Theory (1997), Rojek Ch.,, Urry J.. Routledge, London. Turner L., Ash J. (1975), The Golden Hordes. International Tourism and Pleasure Periphery, Constable & Co., London. Urry J. (1992), The Tourist Gaze and the Environment. „Theory, Culture and Society” 1992, No 9, s. 1-26. Urry J. (1990 [2002]), The Tourist Gaze, Sage, London. [polskie tłumaczenie: Urry J. (2007), Spojrzenie turysty, przeł. A. Szulżycka. PWN, Warszawa.] Weisner T.S. (2003), Kultura, dzieciństwo i postęp na obszarze Afryki Subsa- haryjskiej, [w:] Harrison L.E., Huntington S.P., red., Kultura ma znaczenie, przeł. S. Dymczyk, Poznań, s. 228-249. Wieczorkiewicz A. (1995), Filozof w podróży. O dekonstrukcji pewnej metafory, „Konteksty”, nr 3-4, s. 129-133. Witkiewicz S.I. (Witkacy) (2000), Listy do Bronisława Malinowskiego (list nr 21, pisany na Kanale Sueskim 18.06.1914), „Konteksty”, nr 1-4, s. 259. Zowisło M. (2011), Hermy filozofii. Zamiast wprowadzenia. „Folia Turistica”: „Filozofia podróży i turystyki” , nr 24, s. 5-10. Żydek-Bednarczuk U. (2015), Spotkanie kultur. Komunikacja i edukacja kulturowa w glottodydaktyce, Wyd. UŚ, Katowice

Palimpsest urbanistyczno-kulturowy. O złożoności krymskiego miasta Kercz

Charakter miasta zależy nie tylko od zamieszkujących je obecnie mieszkańców, ale i od tych wszystkich, którzy kiedykolwiek w nim żyli. Zależy on więc pośrednio od kontekstu geograficznego, historycznego, kulturowego i politycznego. I choć, jak zauważa Zygmunt Bauman, każda władza administracyjna dąży do monopolizacji kartografii, to jednak „monopol jest nie do utrzymania w mieście przypominającym palimpsest, gdzie kolejne poziomy wydarzeń historycznych nakładają się na siebie; mieście, które wyłoniło się i ciągle się wyłania na drodze wybiórczej asymilacji rozmaitych tradycji i równie wybiórczej absorpcji kulturowych innowacji”2 . A przecież tylko nieliczne miasta nie posiadają głębszych warstw – korzeni3 , większość miast świata (czy to dużych, czy to małych) jest swoistym palimpsestem urbanistyczno-kulturowym, którego poszczególne warstwy odnoszą się do kolejnych etapów dziejów miasta czy regionu. Oczywiście, najsłynniejszym palimpsestem miejskim jest Rzym. Charakterystyczna jest pewna ciągłość „Nieśmiertelnego Miasta”: to wspólnota kulturowa jego mieszkańców wszystkich epok. Z punktu widzenia antropologa znacznie ciekawszy jest jednak taki przykład palimpsestu, który ukazuje złożoność kulturową miasta w sposób bezpośredni, poprzez kontrasty kolejnych warstw archeologicznych i duże zróżnicowanie doświadczeń architektoniczno-wizualnych. Taki charakter mają tylko miasta leżące na styku kultur, na pograniczu cywilizacji – a nie te, które jak Rzym, są ich centrami

Wiedza i mit w podróży: antropologiczne wyprawy do Obcych

Artykuł dotyczy relacji między wiedzą i mitem a podróżowaniem. Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie, jakiego rodzaju wiedza jest celem, a także jakiego rodzaju wiedza może być wynikiem podróży, zwłaszcza podróży międzykulturowej, rozumianej jako sytuacja redefinicji granic swojskości i obcości. Analizie poddano kategorię Obcego funkcjonującą w teorii podróży, jak również kategorie mitu i wiedzy obecne w refleksji antropologicznej od samych początków koncepcji badań terenowych, rozumianych jako wyprawa do Obcych. Ważnym kontekstem dla rozważań jest komunikologiczne ujęcie przemian narracji o podróży, rozumianych szeroko: od mediów najstarszych, takich jak snucie opowieści, po media najnowsze, mobilne i elektroniczne

Przemiany wiedzy i pamięci cyfrowej w cyberkulturze

The aim of this paper is to present the contexts of knowledge and digital memory in cyberculture. This involves the emergence of external digital data resources that are subject to different laws than previous forms of memory developed by different civilizations. With the rise of cyberculture, the understanding of the notion of memory, knowledge, attention, learning and forgetting is transformed. These transformations take place both at the technical level (information carriers, codes, data transmission methods) and at the communication level (both cultural meaning and the consciousness of communicating subjects). The analysis will cover the phenomenon of digital memory and networked knowledge, subjected to the process of wikification in the context of social networks. An author’s attempt will be made to typologize the features of digital memory and, briefly, selected contexts of posthuman thought.Celem artykułu jest zaprezentowanie kontekstów działania wiedzy i pamięci cyfrowej w cyberkulturze. Związane jest to z pojawieniem się zewnętrznych cyfrowych zasobów danych, które podlegają innym prawom niż dotychczasowe formy pamięci wypracowane przez różne cywilizacje. Wraz z powstaniem cyberkultury, przemianom ulega samo rozumienie pojęcia pamięci, wiedzy, uwagi, uczenia się i zapominania. Transformacje te zachodzą zarówno na poziomie technicznym (nośniki informacji, kody, sposoby transmisji danych), jak i na poziomie komunikacyjnym (zarówno znaczenia kulturowego, jak i świadomości komunikujących się). Analizie poddane zostaną zjawiska pamięci cyfrowej i wiedzy usieciowionej, ulegającej procesowi wikifikacji w kontekście sieci społecznościowych. Przedstawiona zostanie autorska próba typologizacji cech pamięci cyfrowej, a także − z konieczności skrótowo − wybrane konteksty myśli posthumanistycznej.Uniwersytet Śląski w KatowicachBakke M., Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Poznań 2010. Baran P., On Distributed Communications Networks, Santa Monica 1964. Briggs A., Burke P., Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, przeł. J. Jedliński, Warszawa 2010. Bush V., As We May Think, “The Atlantic Monthly”, July 1945, s. 101–108. Celiński P., Postmedia. Cyfrowy kod i bazy danych, Lublin 2013. Christakis N., Fowler James, Connected. The Amazing Power of Social Networks and How They Shape Our Lives, London 2009. Digital Memories. Exploring Critical Issues, eds. A. Maj, D. Riha, Oxford 2009. Draaisma D., Machina metafor. Historia pamięci, przeł. R. Pucek, Warszawa 2009. Frid-Jimenez A., Dalton B., Data is Political: Investigation, Emotion and the Accountability of Institutional Critique, in: Accountability Technologies. Tools for Asking Hard Questions, eds. D. Offenhuber, K. Schechtner, Vienna 2013, s. 14–22. Garde-Hansen J., Media and Memory, Edinburgh 2011. Greenfield A., Everyware. The Dawning Age of Ubiquitous Computing, Berkeley 2006. Greenfield A., Shepard M., Urban Computing and Its Discontents, series: Situated Technologies Pamphlets 1. The Architectural League of New York, New York 2007. Krzysztofek K., Big Data Society. Technologie samozapisu i samopokazu: ku humanistyce cyfrowej, „Transformacje” 2012, nr 1–4 (72–75), s. 223–257. Licklider J.C.R., Intergalactic Computer Network. ARPA, 23 April 1963, s. 1–9. Lovink G., Networks without a Cause: a Critique of Social Media, Cambridge, UK - Malden, Massachusetts 2012. Lunenfeld P., Generacje: Jak komputer stał się maszyną generującą naszą kulturę? w: Mindware. Technologie dialogu, red. P. Celiński, Lublin 2012. Maj A., Derda-Nowakowski M., Ecosystem of Knowledge: Strategies, Rituals and Metaphors in Networked Communication, in: Frontiers of Cyberspace, ed. Daniel Riha. Series: At the Interface / Probing the Boundaries. Rodopi, Amsterdam-New York 2012, ss. 191-205. Maj A., Digital Memories of High-Tech Tourists and Travelling Media: Twittering and Globalhood, in: Digital Memories. Exploring Critical Issues, ed. A. Maj, D. Riha, Oxford 2009. Maj A., Noosphere Reframed: Communication and Cybersociety in the Times of Sentient City, Blogjects and Ubicomp Paradigm, in: Cyberculture Now. Social and Communication Behaviours on the Web, ed. A. Maj, Oxford 2013. Maj A., Paratekstualność, cyborgizacja komunikacji i telefonia mobilna. Konteksty antropologii mediow, w: Parateksty kina i nowych mediów. O dawnych i współczesnych sposobach doświadczania audiowizualności, red. A. Gwóźdź, Kraków 2010. Maj A., Transformacje wiedzy. Idee wiki, commons i social bookmarking oraz ich wpływ na redefinicję pojęcia, „Transformacje” 2007–2008, nr 51–57. Maj A., Wikifikacja wiedzy, Travel 2.0 i globalhood, w: Kody McLuhana. Topografia nowych mediów, red. A. Maj, M. Derda-Nowakowski, Katowice 2009. Majewski P., Między zwierzęciem a maszyną. Utopia technologiczna Stanisława Lema, Wrocław 2007. Mann S., Nolan J., Wellman B., Sousveillance: Inventing and Using Wearable Computing Devices for Data Collection in Surveillance Environments, „Surveillance & Society” 1(3), p. 331–355. Manovich L., Język nowych mediów, przeł. P. Cypryański, Warszawa 2006. McCullough M., Ambient Commons: Attention in the Age of Embodied Information, Cambridge, Massachusetts 2013. Offenhuber D., Legibility from Below, in: Accountability Technologies. Tools for Asking Hard Questions, eds. D. Offenhuber, Katja Schechtner, Vienna 2013. Offenhuber D., Schechtner K., Sensing Place/Placing Sense, in: Inscribing a Square. Urban Data as Public Space, eds. D. Offenhuber, K. Schechtner, Wien—New York 2012. Pariser E., The Filter Bubble: What the Internet is Hiding from You, New York 2011. Piekarski K., Ekonomia percepcji. Mechanizmy selekcjonowania informacji w Internecie. Praca doktorska, Uniwersytet Śląski w Katowicach 2014. Maszynopis w zbiorach CINIBA (BUŚ). Rheingold H., Narzędzia ułatwiające myślenie. Historia i przyszłość metod poszerzania możliwości umysłu, przeł. J. Szporko, Warszawa 2003. Save As... Digital Memories. Eds. J. Garde-Hansen, J. Hoskins, A. Reading. Palgrave, London 2009. Schacter D., Siedem grzechów pamięci. Jak zapominamy i zapamiętujemy, przeł. E. Haman, J. Rączaszek, Warszawa 2003. UnLike Us Reader. Social Media Monopolies and Their Alternatives, ed. G. Lovink, M. Rasch, inC Reader no. 8. Warnke M., Databases as Citadels in The Web 2.0, in: UnLike Us Reader. Social Media Monopolies and Their Alternatives, ed. G. Lovink, M. Rasch, inC Reader no. 8. Warwick K., Cyborg morals, cyborg values, cyborg ethics. “Ethics and Information Technology” 2003, no. 5, s. 131–137. Warwick K., I, Cyborg, Urbana and Chicago 2004. Wegner D.M., Erber R., Raymond P., Transactive Memory in Close Relationships, “Journal of Personality and Social Psychology” 1991, vol. 61, no. 6, s. 923-929. Wiener N., Cybernetyka a społeczeństwo, przeł. O. Wojtasiewicz, Warszawa 1961. Wiener N., Cybernetyka czyli sterowanie i komunikacja w zwierzęciu i maszynie, przeł. J. Mieścicki, Warszawa 1971. Zielinski S., Archeologia mediów. O głębokim czasie technicznie zapośredniczonego słuchania i widzenia, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 2010